Over luidruchtige mannen en een opstandige vrouw
Oktober 2017, in Oezbekistan.
We hebben allemaal wel zo’n oom in de familie,
of zo’n collega op het werk.
Zo’n man die alles zeker weet.
Met een luide stem veegt hij alle twijfel van tafel.
Vol overtuiging spreekt hij en overruled hij de ander in een gesprek.
Luisteren kan hij maar slecht.
–
Mondiale vraagstukken worden vanuit nationale kaders bekeken
en als onbelangrijk verklaard.
Homo-rechten? Waar hebben we het over?
Vluchtelingen? Niet ons probleem.
Om nog maar te zwijgen over de positie van de vrouw.
–
Oezbekistan was die Oom.
En waar deze oom in het echt wordt omringd door een familie met tal van opvattingen en verschillende geluiden,
heeft deze meneer in Oezbekistan het recht van spreken voor hem alleen.
–
In Oezbekistan is er geen diversiteit aan stemgeluid.
In geen enkel ander land waren de mannen zo luid,
maar werd er zo weinig gezegd.
–
‘Hoezo hebben jullie geen kinderen dan?’
Blikken vol afkeuring en verwijten.
In iedere vraag ging een normatief oordeel schuil.
–
En begrijp me niet verkeerd Meneer,
alle respect voor verschillende opvattingen en culturen.
Ik word al twee jaar lang gevraagd naar het ontbreken van ‘mijn kroost’,
om nog maar te zwijgen over het eerdere dilemma van die ‘ontbrekende man’.
Maar geen ander land kreeg het voor elkaar om me zo geforceerd in een kader te duwen,
dag in dag uit.
Als toerist.
Als vrouw.
–
U had het duidelijk voor het zeggen,
daar was geen twijfel over mogelijk.
–
Maar Meneer Oezbekistan,
nu moet u weten…
De wereld is makkelijker te begrijpen,
in simplificaties en vereenvoudigingen.
in blind vertrouwen in de heersende traditie,
maar dichter bij de waarheid…
kom je niet.
–
Maar Janneke, was alles in Oezbekistan dan zo vervelend en zo slecht?
Nee. Niet alles. Natuurlijk niet.
Er zijn ezels in Oezbekistan.
En ezels zijn super cool. Zeg nou zelf.
En er was een vrouw die de straat schoon veegde,
en ons betoverde met haar lach.
Er was een grootmoeder die mijn waterflessen vulde,
midden in de woestijn.
Er was die ene chauffeur die ons wilde helpen onderweg.
Er was die ene magische ontmoeting in the middle of nowhere met deze man op zijn paard.
Er was die keer dat we op de thee werden gevraagd.
En er was die ene familie die ons in huis had genomen,
en op slag al onze twijfel en neerslachtigheid voor die ene avond had weggenomen.
Er was, zonder twijfel, bijzondere architectuur te bezichtigen, van tijd tot tijd.
Het was die woestijn die ons op uitzonderlijke momenten imponeerde met haar indrukwekkende verschijning.
Het was de schoonheid van een herfst die langzaam aanbrak.
En het waren die avonden kamperen en samen koken,
omringd door de natuur.
Al turend naar die opkomende en verpletterende sterrenhemel en ons pannetje op het vuur.
–
Maar het waren die ellendige registraties,
die ons als toeristen werden opgelegd.
–
Elke drie dagen dien je in een officieel hotel te verblijven,
dat is zoals u het ooit heeft gezegd.
–
Maar met die enorme afstanden die we moesten overbruggen in die enorme woestijn,
kunt uw zich misschien voorstellen dat dat nog niet zo makkelijk zou zijn?
–
–
Het waren de weigeringen door hoteleigenaren,
uit angst voor het beleid van de overheid.
–
Het waren de vele malen dat we werden opgelicht en afgezet,
of dat de locale politie ons liet kennismaken met haar corrupte beleid.
Zo waren het uw politiemannen die,
in plaats van ons te helpen toen we waren gestrand in die grote stad,
enkel uit waren op die centjes in onze zak.
–
Het waren al die keren dat we werden beduveld en bedonderd,
en het was bij uitstek die twee maal dat we waren bestolen.
–
Het is wakker worden met de receptionist van het hotel naast je bed,
om tot de ontdekking te komen dat hij zojuist 100 dollar uit je portemonnee heeft genomen.
–
Het is die vriendelijke man die je in huis neemt,
maar dan terwijl je slaapt eens nauwkeurig door al je bezittingen gaat,
en wat spullen voor zichzelf achterlaat.
–
Ja meneer Oezbekistan,
dit alles was er aan de hand.
En dat allemaal door,
‘de mannen in uw land’.
–
Maar toch Meneer Oezbekistan,
vraag ik me af,
of het al deze mannen in kwestie zijn waar ik boos op moet zijn?
Of dat het misschien uw regering is die schuilgaat achter al deze onwetendheid en schone schijn.
–
Er zijn maar weinig andere landen in de wereld
met een regering,
zo gesloten en dogmatisch,
zo autoritair en conservatief.
–
Maar iets zegt me,
dat u daar wellicht anders over denkt.
–
–
En zo kwam het dat de leegte van de woestijn,
werd opgevuld met die luidde stem.
–
En hoe langer ik door Oezbekistan fietste,
hoe sterker het verlangen werd,
om ergens te zijn,
heel ver weg
van hem.
–
En tja…. dan nu de aap uit de mouw….
Ik kan dit alles schrijven ‘als vrouw’,
evenals mijn oom thuis kan spreken met zijn ‘luide stem’.
Omdat ik, in Europa geboren ben.
*THE END*
Janneke Verhagen
**** KRITISCHE NOOT! ****
Voor iedereen die ik nu hoor denken: ‘Ahaa! Nu weet ik hoe het er in Oezbekistan aantoe gaat!’. Wees voorzichtig! Mijn verhalen zijn gebaseerd om mijn persoonlijke ervaringen en op geen enkele manier absoluut. (Hoe sterk mijn stem ook mag klinken).
Wat als we de grens in het noorden waren overgestoken? (De grens die op dit moment door de overheid was afgesloten). En wat als we een andere route hadden genomen? Zou dit verhaal dat hetzelfde zijn geweest? En nog belangrijker: wat als we niet waren bestolen op die aller eerste dagen in het land? En ons gevoel van veiligheid en vertrouwen daarmee niet lichtelijk was aangetast? Zouden mijn impressies van Oezbekistan dan hetzelfde zijn geweest?
Ik denk van niet. Maar we zullen het nooit weten. En dat is het ‘m nu net.
Want wat ik wel weet, is dat er geen andere plek op aarde was waar we zoveel pech hadden gehad onderweg. En ik geloof dat dàt heel veel over dit verhaal zegt. En wat ik ook weet, is dat ik jou ten alle tijden zou willen vragen om er zelf op uit te gaan, in plaats van simpelweg op die mening van een ander af te gaan.
En ja, dat geldt ook voor die meneer die bij jullie thuis de nieuwsberichten schrijft, of voor die mevrouw die er op televisie voor zorgt dat je ‘op de hoogte’ blijft.
:)
**** Tot de volgende keer! ****
Mooi geschreven Janneke en mooie beelden. Maar zo onherkenbaar voor me, ik heb Oezbekistan zo anders ervaren.
Dankjewel voor je reactie Trien! En echt dubbel bedankt, want je herinnert me aan die ‘kritische noot’ die nog ontbrak aan het einde van mijn verhaal. Over dat dit is hoe IK Oezbekistan zag. Ik ben blij te horen dat jouw ervaringen positiever waren. Het blijft voor ons ook een groot raadsel hoe het ooit zo heeft kunnen zijn. Maar echt Trien, alles was ons normaal gesproken voor de wind gaat, werkte hier tegen..
Ik ben benieuwd waar jij ondertussen ben beland. Geniet nog van Nepal! En veel groetjes vanuit India
Hey Janneke,
Wat mooi maar ook verdrietig dat je merkt dat de vrijheid die wij hier hebben niet overal is. Gelukkig waren jullie samen om dit allemaal mee te maken en was je nu niet alleen. Het is mooi om een mening te hebben (gevormd door eigen ervaringen) en deze in vrijheid te kunnen uiten. Zoiets zal ik maar als moraal uit dit verhaal halen ?.
Veel geluk voor het volgende stuk van jullie reis!
Liefs Lara
Het vraagteken met de punt moet een knipoog zijn…
Janneke,
Dit is een reiservaring. Niet mijn manier van reizen. Dit lijkt mij een manier van overleven. Nooit heb ik die drang gehad. Wanneer ik ga reizen heet dit Vakantie.
Toch heb ik veel bewondering voor jou om dit te ondernemen. Vind het toch wel een geruststelling dat je nu een partner hebt. Ben heel blij dat onze dochter dit niet onderneemt en dat ze dichter bij ons is
Janneke ik wil jou en Luke het allerbeste wensen met heel veel vriendelijke mensen op jullie reispad.
Groetjes Betsy
Hoi Janneke,
It’s bitter that it’s anger and disappointment that moved you to write it, but this affected me more than anything else you’ve written on your blog. And I’m touched that despite your anger and disappointment you still have kept your reason and humility.
Happy trails, and not too many leading you back to Uzbekistan.
groetjes,
Malcolm
PS as always your photos are a wonder! Maybe one day you can give me a photography lesson.
Wauw Lara, wat mooi om te zien dat mijn schrijven jou aan het denken heeft gezet en dat jij dan op jouw beurt’de moraal van het verhaal’ met mij deelt :) Dankjewel voor je woorden en je support Lara! Ik neem ze mee voor onderweg :) Dikke kus
Beste Betsie, dankjewel voor je bericht. Wat mooi geschreven. Een kleine geruststelling voor de moeder in jou: mijn moeder kent me natuurlijk van geboorte af aan en weet dat dit is wat mij gelukkig maakt. Desalniettemin is ze heel blij als ik weer dichterbij ben natuurlijk. Komende zomer ben ik weer in Nederland, en dat voelt voor mij dan weer als ‘vakantie’ :) Dankjewel Betsie voor je support! En heel veel groetjes, ook voor je dochter.
Janneke
Thank you so much for your reply Malcolm! Absolutely beautiful to read :) I keep your words close to me as I continue my ride. Indeed, not in the direction of Uzbekistan ;)
Thank you for following my journey! It means a lot to me
Ik vind het ook leuk om jouw blog in ‘t Nederlands te lezen. Maar ik ben gewoon te lui om zo ook te schrijven :-)
Like:)
Hoi Janneke, wat een verhaal zeg! Hoop dat je ook genoeg momenten heb die je een positief gevoel geven over je reis door Oezbekistan. Maakte deze ervaringen niet dat het fietsen in dit land extra lang duurde?
Veel geluk en veiligheid gewenst voor jullie beiden!
Merci Amy! :)
Wel Malcolm, nu heb je me. Want ik had altijd gedacht dat jij als trouwe volger, de Malcolm uit Vietnam of Australia was, maar nu kunnen we nagenoeg zeker stellen dat zij geen Nederlands spreken… ;) Anyway, hoe het ook mag zijn, welkom en leuk dat je mijn verhalen volgt!